Servië

29/06/2008 – 7/07/2008

Reisverslag

• Servië 2008 - Vogellijst.pdf
• You can see PHOTOS from this birdwatching tour in Photo Gallery

Wegenkaart :
Serbia & Montenegro - 1:400.000 – Prijs : 9,50 € (bij Nomade).

Nuttige tips:

1. Regenkledij
2. Warme kledij (flees) voor ‘s avonds
3. Zonnepetje
4. Beschermende zonnecrème, hoge factor
5. Muggenmelk
6. Goede waterdichte stapschoenen en/of sandalen
7. Telescoop & fototoestel
8. Internationaal paspoort

 

Deze reis werd georganiseerd door :
Tierra Natuurreizen
Heidebergstraat 311
B-3010 Leuven
Tel.: (0032) 016 25 56 16
Fax.: (0032) 016 64 99 95
E-mail: info@tierra.be
Websites: www.tierra.be

Deelnemers:

Hendrik D’Hertefelt (reisleider)
Carlos Tant en Christine Declerck
Maatje Den Herder
Ben(jamin) Faes
Leo Matheeussen
Carel Segers
Arseen Van Verdeghem
Werner Goussey

Milan Ružić is onze Servische gids ter plaatse. Hij spreekt uitstekend Engels, is een prima ambassadeur voor zijn land, een zeer goed ornitholoog en plantenkenner. De wetenschappelijke benamingen volgen prompt na iedere determinatie.

Servië in ’t kort

Hoofdstad : Belgrado
Oppervlakte : 77.474 km²
Bevolking : 10.159.046 inwoners
Taal : Servisch (met Engels komt men meestal ver)
Godsdienst : diverse (o.a. Christen-Orthodox en Katholicisme)
Munteenheid : Servische dinar (1 € = 78,02 dinar op 29/06/2008)
Regeringsvorm : Republiek.

29/06/2008

Vluchtschema:

Heenreis :
Brussel – Zurich      10u00 – 11u15 (LX 787)
Zurich – Belgrado   12u20 – 14u05 (LX 1416)

Terugreis :
Belgrado – Zurich   14u45 – 16u35 (LX 1417)
Zurich – Brussel      18u00 – 19u20 (LX 788)

Tijdens onze transit-wachttijd in Zurich cirkelen 4 Zwarte Wouwen en 1 Rode Wouw in de omgeving van het vliegveld.

Het is 30° C als we landen op het vliegveld van Belgrado. Met een busje gaat het naar hotel “SAJAM” in Novi Sad.
Om 17u00 krijgen we een stadswandeling in Novi Sad onder leiding van een plaatselijke schone. Ze promoot met volle overgave het toerisme in Servië.
20u00 : avondmaal.

30/06/2008

Ontbijt : iedere dag om 7u00.
Zasavica – Mačvanska Mitrovica – Fruska Gora
Om 8u00 stipt vertrekken we richting Zasavica.
Tijdens een stop worden de eerste soorten waargenomen : Raaf – Tortel – Roeken – Europese Kanarie – Groenling – Zwarte Ooievaar en Steppebuizerd.
Zasavica is een beschermd natuurgebied. We maken een wandeling doorheen een deel van het natuurreservaat (grootte : 300 ha). Jonge Witte Kwikstaarten, Gele Kwikstaarten en Ringmussen houden zich op bij een onderkomen voor varkens en schapen, die dit dorre terrein openhouden. In de omgeving van een zijarm van de rivier Sava zijn zowel een Ooievaar als een Blauwe Reiger druk op zoek naar voedsel. Hendrik wijst ons een Wespendief aan en Milan was fracties van een seconde sneller om ons te wijzen op het geluid van een Waterral. Grote Karekieten komen hier massaal voor. Meerkoet, Wilde Eend, Waterhoen en Kwak gaan op de loop wanneer we hen naderen. In de hagen, die de eigendommen scheiden, komen volgende soorten voor : Pimpelmees, Merel, Spreeuw, Koolmees, Bonte Kraai, Ekster en Zwartkop. Meer dan eens krijgen we de kans rijpe gele en blauwe pruimpjes te proeven. Ze zijn heel lekker en zijn een welgekomen versnapering in dit warme weer.
Tijdens een kort boottochtje (3/4 uur) worden naast Kwakken en Purperreigers ook een Grauwe Gans en een familie Wilde Eend genoteerd. Boven het 4m-hoge riet draait een mannetje Bruine Kiekendief rondjes.
13u30-14u30 : na een uiteenzetting over dit natuurgebied door een natuurwachter,  middagmalen we in het bezoekerscentrum van het natuurreservaat van Zasavica.

In Grgeteg wandelen we op de flank van een helling die als het ware geperforeerd is. De ontelbare gaatjes zijn de in- en uitgangen van de ondergrondse woningen van de Siezels. Zij vormen de voornaamste prooien van de roofvogels. Een koppeltje Roodborsttapuit met voedsel in de snavel wacht om zijn jongen te voederen tot onze groep verwijderd is van de nabijheid van zijn nest. Koekoek, Nachtegaal, Grote Bonte Specht, Boomklever, Europese Kanarie en Tjiftjaf laten zich regelmatig horen. Een Kuifleeuwerik loopt met opgeheven kuif langs de straatkant.

In Sremki Karlovci geeft een vrouwelijke gids ons enige uitleg over het stadje met zijn vele 18e en 19e eeuwse gebouwen. Opvallend is de netheid van straten en pleinen. Nergens slingert er afval zoals lege flesjes, blikjes, papieromhulsels enz…
Deze avond eten we in een restaurant gelegen langs de Donau.
Overnachting in hotel “SAJAM” in Novi Sad.

1/07/2008

Becej – Carska Bara

Voorbij Temerin (een stadje ten N. van Novi Sad) houden we even halt aan het kanaal van Jegricka. Een 10-tal soorten worden er gespot : Ralreiger – Grote Karekiet – Kleine Karekiet – Kwak – Dodaars – Dwergaalscholver – Meerkoet – Blauwe Reiger – Witoogeend en Witwangstern.
De visvijvers van Becej : dit gebied telt een oppervlakte van 640 ha. Kleine Zilverreigers vliegen er heen en weer, de Koekoek roept zijn naam, de Dwergaalscholvers poetsen hun veren of staan met gespreide vleugels gericht naar de zon. Ook Woudaap, Purperreiger en Grote Zilverreiger zijn hier aanwezig. Een Bruine Kiekendief slingert zich laag over het riet, een Tafeleend dobbert op het water met haar snavel in de vleugel terwijl een Dodaars heel bezorgd is over haar 3 pulli.
Een verlaten boerderij is onze volgende halte. Milan hoopt er de Steenuil te zien te krijgen. Tot onze grote verbazing krijgen we niet één, maar liefst 7 Steenuilen te zien. Eerst verlaten de ouders de vervallen open stallingen, even later gevolgd door de 5 volwassen jongen. Sommige jongen hebben nog donsveertjes op de kop. Tijdens onze wandeling door het uitgestrekte steppegebied gelegen achter deze boerderij, zingen de Veldleeuweriken uit volle borst. Torenvalken hebben het nest ingepalmd van een Raaf die zelf 3 jongen had groot gebracht.
In het dorpje Kumane hebben enkele koppels Ooievaars hun nesten (allen bezet met grote jongen) gebouwd op natuurlijke verhevenheden zoals huizen en elektriciteitspalen.
Melenci : een bosje gelegen aan het gelijknamig meer, is gekend als overwinteringsplaats van Ransuilen en Torenvalken.
Boven het bosje en in de onmiddellijke omgeving krioelt het van de Torenvalken. De meeste zijn volwassen jongen. Een paar Roekennesten zijn nu de broedplaats van de Roodpootvalk. Na lang zoeken vindt Milan de beloofde Ransuilen. Eerst één volwassen exemplaar, daarna nog een koppel met bedelende jongen om voedsel. Ze zitten in de schaduw in de toppen van de hoge bomen. De Roekenkolonie die zich op het einde van het bosje bevindt, telt meer de 50 nesten.
Na de picknick onder een pergola (het is meer dan 35° C. vandaag), maken we een wandeling langs de andere kant van het meer. De zangers zijn Grote en Kleine Karekiet, de steltlopertjes zijn Oeverloper en Witgat. Als afsluiter krijgen we nog een miauwende Buizerd te zien.
Rond 16u00 bereiken we hotel “Sibila” in het natuurreservaat Carska Bara, grondgebied Ecka.
Na het inchecken is een heerlijke douche meer dan welkom.
Een “Jelen Pivo” of een “Lav” zijn heerlijke pilsjes (50 cl = 100 dinar of 2 Euro), die zich laten smaken.

2/07/2008

Carska Bara – Deliblatska Pescara

Vandaag maken we een boottocht doorheen een deel van het natuurreservaat Carska Bara. Het is een prachtig gebied. Eerst dienen we ¾ km te wandelen langs een bosrand om de boot te bereiken. Dit levert ons al een aantal soorten op : IJsvogel, Grauwe Klauwier, Putter, Draaihals, Pimpelmees, Grauwe Vliegenvanger, Koolmees, en Vink. Tijdens de boottocht volgen de waarnemingen elkaar op : Blauwe Reigers en Purperreigers benaderen we tot op een 10-tal meter. Zowel de Kleine Bonte Specht als de Grote Bonte Specht horen we regelmatig. Bij het voorbijvaren blijven de Aalscholvers en Dwergaalscholvers gewoon zitten. Een Bruine Kiekendief is ook weer van de partij. Witwangsternen scheren langs de boot. De Waterral horen we wel, maar krijgen we niet te zien. Kwakken geven meestal de voorkeur om lang te wachten vooraleer op te vliegen. Verder noteren we nog Buidelmees, Zwartkop, Zanglijster en Merel. Na een ½ uur bereiken we de kijktoren die een uitzicht geeft op het meer van Carska Bara. Witwangsternen en Kokmeeuwen vallen onmiddellijk op. Futen en Knobbelzwanen zijn erg bezorgd over hun kroost. Een Snor houdt zijn lange zoemende triller aan. Een Ralreiger, een Kleine Zilverreiger en een Grote Zilverreiger vangen visjes en een paar Witoogeenden zwemt rustig van de ene open strook naar de andere. Rietgorzen zijn ook aanwezig. Terwijl een Scholekster voorbij vliegt, vertelt Milan ons dat het 5 jaar geleden was dat deze vogel hier nog waargenomen was. Een gewone vogel voor ons is een opwinding voor hem. Een krassende Kleine Karekiet die niet kan weerstaan aan onze lokroep, observeren we minutenlang. Het beestje komt zonder argwaan zowaar tot op één meter van ons om de digitale indringer te vinden. In de verte ontwaren we ook een Zeearend en een Havik.
11u00 – 11u30 : terug naar ons hotel om onze valiezen op te halen, want we dienen nog een verplaatsing te maken tot aan de Roemeense grens.
12u00 – 12u15 : tussen Uzdin en Kovačica stoppen we aan de viskweekvijvers. We noteren : Steltkluten, Witwangstern, Kleine en Grote Zilverreiger, Dodaars en Bruine Kiekendief.
12u30 – 13u15 : we picknicken in Kovačica.
De volgende stop is aan de bezinkingsput van de suikerfabriek van Kovačica.
Onze gids bekomt van de verantwoordelijke aan de ingang van de fabriek een toelating om binnen te rijden. Dit echter tot een bepaald punt. Toch zijn we tevreden. Onze lijst wordt aangevuld met een aantal nieuwe soorten zoals : Patrijs, Zwarte Ruiter, Poelruiter, Grutto, Bosruiter, Tureluur, Kluut en Bontbekplevier. Reeds geziene soorten waren eveneens aanwezig, zoals : Steltkluut, Kievit, Kokmeeuw, Dodaars, Meerkoet en Waterhoen.
Gaj
We houden even halt aan een illegale zandwinning in de binnenzandduinen. In de afgraving bevinden zich meer dan 200 nesten van Oeverzwaluwen. Sprakeloos kijken we naar het af en aan vliegen van deze behendige vliegers.
Langs de andere kant van de weg hebben de Bijeneters een kolonie gesticht. Enkele Tapuiten houden zich hier ook op en 2 Kuifleeuweriken zitten dicht bijeen op een grote steen.
Bij een laatste stop ontmoeten we enkele natuurwachters, tevens vrienden van onze gids. In de bossen wat verderop broedt een Dwergarend. Zijn jachtterrein is deze schrale bodem van dit heuvelachtig gebied waarin de Siezels leven. We ontmoeten er een veehouder met 3 honden.  Bij de stallingen liggen 4 honden aan de ketting en lopen en nog 3 los. Het is aangeraden om een zekere afstand te bewaren. ‘s Nachts alarmeren zij hun baasje wanneer er wolven op komst zijn. “De overvliegende roofvogel is een Zwarte Wouw” roept Hendrik. Een Hop, 5 Tortels, een Buizerd, 2 Putters, een Havik en 2 Kneus zijn de andere waarnemingen in dit gebied.
17u30 : aankomst in hotel Jezero in Bela Crkva.
Na het avondmaal in een restaurant aan de Donau, luisteren de gids en ikzelf nog wat naar de geluiden in het park bij het hotel. We zijn tevreden : we horen Dwergooruil, Ransuil (jongen) en Bosuil. Ze leven hier in de tuinen, dicht bij de bevolking.

3/07/2008

3u50 : het is al klaar wanneer ik een Bosuil hoor roepen.

Deliblatska – Iron Gate – Donji Milanovac

Om 9u00 staat er een boottocht op het programma in het moerasgebied van Deliblatska Pescara. Onze groep wordt verdeeld over 2 bootjes. Tijdens de 1u15 durende boottocht volgen de soorten elkaar op : Aalscholver, Dwergaalscholver, Visdief, Kleine Zilverreiger, Grote Zilverreiger, Purperreiger, Meerkoet, Geelpootmeeuw, Kokmeeuw, Ralreiger, Kwak, Bonte Kraai, Huiszwaluw, Boerenzwaluw, Witte Kwikstaart en Huismus. Op de rottende takken van een omvergevallen boom zitten een Oeverloper, 2 Witgatjes en 3 Bosruiters. Halverwege onze tocht zwemt er ook een Beverrat voorbij ons bootje. Lang krijgen we het diertje niet te zien. Het duikt want ons enthousiasme en gebaren waren er te veel aan. Op een eilandje van enkele vierkante meters zitten nog Witoogeend, Zomertaling, 2 Krakeenden en 2 Lepelaars. Een groep van 15 vliegende Poelruiters wordt eveneens gedetermineerd. Bij het verlaten van de bootjes horen we nog Kleine Bonte Specht, Grote Bonte Specht en Vink.
Vracev Gaj : deze stop is goed voor Boomleeuwerik, Raven, Slangenarend, Bijeneters, Hop en Koekoek.
Stara Palanka : tussen 12u00 en 13u15 eten we in een restaurant aan de overzet. Met een RO-RO bereiken we rond 14u00 Ram, een plaatsje aan de overkant van de Donau. Tijdens de overzet zijn de Oeverzwaluwen heel actief en neemt een IJsvogel ons in snelheid.
Golubac
In dit plaatsje vormen de Alpengierzwaluwen voor het eerst een kolonie.
We rijden door één van de mooiste kloven van Europa, deze van Djerdap, dat tevens een Nationaal Park is.
Het is 16u30 als ons busje halt houdt voor hotel “Lepenski Vir”, net buiten het stadje Donji Milanovac.
Om 17u15 maken we nog een wandeling in de omgeving van de boerderij (omgetoverd tot een B&B) waar we een traditioneel avondmaal worden aangeboden.
Via het bos bereiken we de heuveltop, van waar we een ongelooflijk uitzicht hebben op de onder ons stromende Donau (300 tot 400 m lager). Spreekwoordelijk liggen zowel Servië als Roemenië aan onze voeten. Op sommige plaatsen is de Donau tot 5 km breed. Grijskopspecht, Groene Specht, Rouwmees en Glanskop laten zich in de avonduren nog horen.
19u30 : De koninklijke verwelkoming op de “boerderij” gebeurt muzikaal, met de aanbieding van een eigen gefabriceerd alcoholisch drankje terwijl de baas des huizes ons rondleidt in zijn tuin en uitleg verschaft over zijn collectie “kunstwerken” (takken, stenen, bomen enz…uit het bos, die iets voorstellen).
De ingrediënten voor dit avondmaal komen allemaal uit eigen winning, het zout uitgezonderd. De kannen waarin de rode en de witte wijn worden geserveerd, worden meermaals bijgevuld. Dat zegt genoeg over de gulheid van de Serviër.
Om 21u30 nemen we afscheid van onze gastheer.
Overnachting in hotel “Lepenski Vir”.

4/07/2008

7u00 : ontbijt.
Vandaag gaat het nog meer oostwaarts, richting Kladovo.
Veliki Strbac
Een stevige boswandeling bergop, in een natuurreservaat van meer dan 1.000 ha.
Waarnemingen : Havik, Torenvalk, Staartmees, Glanskop, Boomklever, Groene Specht, Pimpelmees, Roodborst, Grote Bonte Specht en Vink. Een Gaai imiteert meermaals het miauwen van de Buizerd.
Bij een “point de vue”, op een hoge top (+/- 400 m) rusten we een half uurtje uit. Amper bekomen van de emotie bij het zien van de duizelingwekkende diepte of we worden getrakteerd op een uitzonderlijke waarneming : een Steenarend zweeft ons voorbij op ooghoogte. Jammer, slechts luttele seconden kunnen we genieten van deze unieke verschijning. Hij verdween achter een bocht om wat later op te duiken tegen de bergflank. Zo zagen we hem nog nooit. Helaas kon dit beeld niet digitaal worden vastgelegd. Het ging te snel.
Tussen 12u30 en 13u30 : middagmaal bij het huis onze gids voor één dag. Hij is  boswachter-bioloog.
Alhoewel Thor in de verte zijn duivels ontbindt, starten we toch onze namiddagwandeling. We hebben geluk het onweer blijft langs de Roemeense kant van de Donau.
Waarnemingen : Slechtvalk, Roodstuitzwaluw, Torenvalk, Glanskop, Boomklever, Zanglijster, Grauwe Klauwier, Koolmees en Bonte Kraai.
Nabij Orsova (Roemeense kant van de Donau) bevindt zich de grootste rotssculptuur van Europa. Deze is 40 m hoog en stelt de kop voor van koning Decebal. 12 beeldhouwers werkten er gedurende 10 jaar aan (1994-2004).
Kostprijs : 1 miljoen dollar. Het onderschrift luidt “Decebalus rex – Dragan fecit”, wat betekent “Koning Decebal, gemaakt door Dragan”.
17u00 : aankomst in ons hotel.
19u00 : avondeten in een restaurant in Donji Milanovac.
De menu : 3 brochettes met fijngesneden witte kool + 1 Jelen Pivo (pils). Kostprijs : 600 Dinar (ongeveer 7,5 Euro).
Overnachting in hotel “Lepenski Vir”.

5/07/2008

Serviërs zijn feestvierders. Een groep maakt het wel heel erg bont. Het is 3u30 en de groep is nog steeds aan het zingen, roepen en tieren. Het is duidelijk dat deze jonge natie, op meerdere vlakken, nog een inhaalmanoeuvre dient door te voeren om op westerse hoogte te komen. We voegen er onmiddellijk aan toe dat dit hardwerkend volk zijn plaats in de EU zeker zal afdwingen.
Bij ons vertrek verontschuldigt de charmante receptioniste zich voor het veroorzaakte lawaai en ongemak.
In een baancafé tussen Rudna Glava en Majdanpek nemen we het ontbijt.
Het typische landschap wordt gevormd door kleine boerderijtjes, waar de verbouwing van de teelten hoofdzakelijk wordt verricht met handenarbeid.
Sedert 1950 was Majdanpek gekend om zijn kopermijnen. De oorlogsperikelen van het laatste decennium van de vorige eeuw, liggen aan de basis van het ineenstorten van deze industrie. Meer dan de helft van de bevolking is nu werkloos, aldus Milan. Waarschijnlijk door de gestegen koperprijzen op de internationale markt, wil Rusland deze mijnen nu overnemen.
Stop onderweg : Witte Kwikstaart, Grauwe Klauwier, Gele Kwikstaart, 2 Wespendieven en 2 Buizerds.
Ceremošnja : via een bloemenrijke weide, zoals er nog weinig te vinden zijn, vertrekken we voor onze voormiddagwandeling. Het is een kuitenbijter want het gaat steeds in stijgende lijn. Op 100 m van de top hebben we een enig uitzicht. Hier jaagt de Slechtvalk en onderwijst Arseen (Van Verdeghem) ons over bloemen en plantjes. De eigendommen worden er nog afgebakend met grote kalkstenen die ter plaatse aanwezig zijn.
Waarnemingen : Appelvink, Raaf, Slechtvalk, Winterkoning, Vink, Merel, Geelgors, Gaai, Huiszwaluw, Roodborst, Tjiftjaf, Taigaboomkruiper, Buizerd, Boomvalk, Grote Bonte Specht en Zwartkop.
Het middagmaal is voorzien in restaurant “Ceremošnja”. Hier proeven we ook de lekkere honing die er ambachtelijk wordt gemaakt. Enkele mensen van ons gezelschap schaffen zich één of meer potten van deze lekkernij aan.
Na het middagmaal staat er een grotbezoek op het programma. Een studente archeologie verschaft ons de nodige uitleg in het Servisch. Milan doet aan simultaanvertaling.
Om 16u00 zetten we onze weg verder via Kučevo en Požarevac. Het is een schilderachtige route door kleine dorpjes waar de landbouw meestal bestaat uit maïs- en zonnebloemteelt.
17u30 : er wordt ingecheckt in “Hotel N” in Zemun, randgemeente van Beograd.

6/07/2008

Beograd
Voormiddag : stadswandeling met een plaatselijke gids.
Beograd is een belangrijke historische stad. Opgravingen beslaan alle eeuwen en gaan steeds terug tot de Romeinse periode.
In de muren van de oude stadswallen nestelen Gierzwaluwen en Ringmussen.
Restaurant “Salas” : het wordt kalkoen met champignons of kersen naar keuze. Om je vingers van af te likken.
Namiddag : vrij.
Restaurant “Relax” : avondmaal in een park.
Tijdens het avondmaal worden onze gidsen Milan en Hendrik bedankt voor de geleverde inspanningen.

7/07/2008

Ontbijt in het hotel om 8u00.
Bagage inpakken.
Om 11u50 vertrekken we met ons busje naar de luchthaven van Beograd.
We zetten voet op Belgische bodem op het voorziene uur : 19u15.

Besluit :

Het programma dat onze Servische gids Milan uitwerkte, geeft een globaal beeld van wat Servië is. We waren aangenaam verrast. De Serviër is een voorbeeld in jovialiteit, gedienstigheid, hulpvaardigheid en vriendelijkheid.

Servië, een vroegere deelstaat van Joegoslavië, zal zeker zijn weg vinden in het Europa van morgen. Dit prachtig land met diverse biotopen is ten stelligste aan te raden. Dat het onveilig zou zijn, kunnen wij na deze trip, ten stelligste ontkennen.

Onze vogellijst telt 138 soorten : gezien het tijdstip van de reis, heel goed.

Milan en Hendrik, bedankt voor de voorbeeldige begeleiding.
De website van Milan loont de moeite : www.wild-serbia.com.

PS : In 2009 zet Tierra deze reis opnieuw op de kalender, maar dan rond half mei. Fauna en flora zijn op hun best in die periode. Dit wordt alvast een schot in de roos.

Werner Goussey